Ika-12 pulong ng Asean: Asya sa saklot ng Estados Unidos

Ilang-Ilang D. Quijano/ Soliman A. Santos
Pinoy Weekly, Vol. 5 Isyu 47
December 7, 2006 

Karangalan ng gobyernong Arroyo ang maging punong abala at tagapangulo ng ika-12 pulong ng Asean (Association of South East Asian Nations) na gaganapin sa Cebu City sa Disyembre 11-16, 2006.

Ngunit para sa progresibo’t makabayang mga organisasyon ng iba’t ibang bansa na dadagsa sa lungsod para magprotesta, kahiya-hiya ang gobyernong Arroyo sa papel na ginagampanan nito bilang tagapaniguro sa interes ng Estados Unidos sa rehiyon. Anila, walang ibang kabuluhan ang pulong kundi ang pag-ibayuhin ang kontrol ng US sa ekonomiya at militar ng mga bansang malakolonya nito, pangunahin na ang Pilipinas.

Ano ang Asean

Ang Asean, na itinatag noong Agosto 8, 1967, ay binubuo ng Indonesia, Malaysia, Pilipinas, Singapore, Thailand, Brunei, Vietnam, Laos, Myanmar at Cambodia. Sinasabing itinayo ito ng US noong Cold War para pigilin ang paglaganap ng komunismo mula sa Tsina, Hilagang Korea at Indotsina.

May pinagsanib na populasyong 558 milyon ang mga bansang Asean.

Ayon kay Sonny Africa, research head ng Ibon Foundation, “Dahil hindi malalaking kapangyarihang militar ang mga bansang Asean at ang pinakamalalaking trading partners ng mga ito ay mga bansang wala sa Southeast Asia, matagal nang nakatali ang adyenda ng Asean sa relasyon nito sa mga mayayamang bansa, laluna sa US.”

Dialogue partners ng Asean ang US, Australia, Canada, European Union, Japan, New Zealand, Tsina, India, Republic of Korea, Russia, at United Nations Development Program.

Sa darating na pulong ng Asean, dadalo ang 16 na pinuno ng mga bansa sa rehiyon at dialogue partners nito, kabilang sina US Secretary of State Condoleeza Rice at WTO (World Trade Organization) Director General Pascal Lamy.

Dalawa ang pangunahing adyenda ng pulong: pagpapabilis sa free trade o malayang kalakalan sa rehiyon at sa mga partner nito; at pagpapahigpit ng mga hakbang para masugpo ang “terorismo.”

Iisang merkado para kanino?

Ayon kay Pangulong Arroyo, tatalakayin sa pulong ang adyenda ng naunsyaming WTO, pandaigdigang organisasyong nagtatakda ng mga patakaran ng globalisasyon. Sa kabila ng malakas na pagtutol ng mga mamamayan sa mundo laban sa WTO, sisikapin ni Arroyo, bilang tagapangulo ng Asean, na pag-ibayuhin ang proseso ng liberalisasyon, deregulasyon, at pribatisasyon. Ang pagtutol sa WTO ay bunga ng di-pantay na mga patakarang nagwawasak ng ekonomiya at kabuhayan ng mahihirap na mga bansa.

Pagtutuunan ng pansin ang regional economic integration o pagsasanib ng mga bansang Asean para maging iisang merkado at base ng produksiyon na malayang nagpapalitan ng mga produkto, serbisyo, lakas-paggawa, pamumuhunan, at kapital.

Una nang itinayo ng organisasyon ang Asean Free Trade Area na nagresulta sa direktang pagkukumpetisyon ng mga bansa ng rehiyon dahil sa pinababang taripa ng mga inaangkat na produkto sa isa’t isa. Ngunit hindi layon ng integrasyon na palakasin ang Asean bilang blokeng pang-ekonomiya kundi para madaling pasukin ng mga korporasyong transnasyunal, laluna ng US.

“Ang Timog Silangang Asya ay gagawin nitong malaking pabrika, na pinaaandar ng mura at supil na lakas-paggawa, at tambakan ng sobrang produkto at kapital,” ayon naman sa Bayan (Bagong Alyansang Makabayan).

Ang US ang pinakamalaking trading partner ng rehiyon. May US$88 Bilyon ang direktang pamumuhunan ng US sa Timog Silangang Asya, na ikatlo rin sa pinakamalaking merkado ng exports ng US.

Kaya naman masidhi ang partisipasyon ng US sa Asean. Simula nang maitatag ito, may naganap nang 19 na diyalogo sa pagitan ng US at ng organisasyon. Noong Setyembre 2005, pinirmahan ang US-Asean Enhanced Partnership Agreement. Laman ng kasunduan ang Asean-US Trade and Investment Framework Agreement bilang binhi ng kasunduan ng malayang kalakalan sa pagitan ng US at rehiyon.

Ayon sa Institute of Political Economy, susubukan ng US na ungusan ang mga karibal nitong Tsina at Japan sa pagpapalaki ng impluwensiya sa rehiyon.

Gaganapin sa darating na pulong ang Asean Plus Three Summit na kinabibilangan ng mga lider ng Asean, Tsina, Japan, at Republic of Korea. Inilalako rin ng US ang sariling US-Asean Summit.

Adyendang militar

Bukod sa pang-ekonomiyang interes ng US sa Asya, pangunahin din nitong adyenda ang pagpapalakas ng presensiyang militar sa rehiyon.

Ayon kay Admiral William J. Fallon, US Navy Commander ng US Pacom (Pacific Command), ang Timog Silangang Asya ang front line ng pakikidigma kontra “terorismo” sa US Pacom. Estratehiko ang posisyon ng US Pacom, na binubuo ng 43 bansa o 60% ng populasyon ng mundo.

Sa pagsusuri ng Bayan, 70,000 tropang Amerikano ang matatagpuan sa Silangang Asya pa lamang. May 386,000 tropang Kano ang nakatalaga sa 150 bansa sa buong mundo at may 850 base militar ang US sa 138 bansa.

Sa Quadrennial Defense Review ng 2001 at 2006 ng US, ipinihit ng US ang estratehiya nito mula Europa tungong Asya na ang papalaking presensiyang militar ay may kombinasyong pagbabase at mga puwersang makilos na madaling maideploy.

Binibigyan ng mas malaking pleksibilidad ng pagbabase ang puwersang militar ng US sa mga kritikal na erya sa mundo samantalang malayang nakapagsasanay sa mga bansang wala itong pirming base, tulad ng Pilipinas sa pagsasanay na Balikatan.

Tsina: higanteng kakompetensiya

Tatlo sa anim na pinakamalalaking puwersang militar sa mundo ang matatagpuan sa rehiyong Tsina, Hilagang Korea at Timog Korea. Dalawa rito ang may armas nukleyar, Tsina at Hilagang Korea.

Sa lahat ng mga makapangyarihang bansa, ang Tsina ang may pinakamalaking potensiyal na makipagkompetensiya sa militar ng US. Kaya gusto ng US na makontrol ang mga bansa sa ilang bahagi ng Asya.

Matapos ang Cold War noong huling bahagi ng dekada 80, nawala ang tunggalian ng US at USSR. Pinatingkad ng US ang globalisasayon para malayang makapagsamantala sa ibang bansa, gayundin ang mga cross-border production network.

Kasabay nito, “terorismo” ang kinalaban ng US, hindi na sosyalismo. Kaya lumikha ito ng mga konseptong “Axiz of Evil,” “war on terror” at iba pang nagbibigay-katwiran sa panghihimasok sa ibang bansa tulad ng ginawa nito sa Iraq, Afghanistan at iba pa.

Target ng US ang Timog Silangang Asya dahil dito umano nagkakanlong ang mga terorista. Kasabay nito, pinasasama nito ang imahe ng mga Muslim at ng mga kilusan para sa pambansang pagpapalaya. Terorista na ang turing ng US sa mga kilusang tulad ng sa Partido Komunista ng Pilipinas kahit malinaw na ibang ideolohiya ang dinadala ng mga ito kumpara sa mga tinutukoy nitong “terorista.”

Epekto sa mga mamamayan

Sa pagdaraos ng Asean Summit sa Disyembre, kagyat na lumitaw ang hindi magandang epekto sa Pilipinas.
Lumikha agad ito ng mga suliraning tulad ng demolisyon sa kabahayan ng mga maralita, sa pagdarausan ng Summit; pagkakait ng pinagkakakitaan sa maraming manininda sa Cebu; at militarisasyon. May 7,000 pulis at 4,500 sundalo ang idedeploy para sa seguridad ng Summit.

Ayon pa sa Bayan, kung magtatagumpay ang US sa panghihimasok sa Timog Silangang Asya sa pamamagitan ng Asean, higit na malulubog sa kahirapan ang mga mamamayang Pilipino dahil sa walang habas na imperyalistang pandarambong.

Tuluyang mawawasak ang lokal na agrikultura, guguho maging maliliit at katamtamang mga empresang lokal. Ang tanging makikinabang ay ang mga dambuhalang korporasyong dayuhan dahil sa pagsasamantala sa murang lakas-paggawa, likas na yaman at bukas na merkado ng bansa.

Sasahol din umano ang teroristang giyera ng rehimeng US-Arroyo, maging ito’y lantad, tulad ng imperyalistang pananakop sa Iraq, o palihim, tulad ng “maruming giyera” sa Latin Amerika noong dekada 70. Sa balangkas ng “giyera laban sa terorismo” ng gobyernong Bush at “all-out war” naman ni GMA, umabot na sa halos 800 ang biktima ng extrajudicial killings at kulang-kulang na 200 ang biktima ng pagdukot.